2022ko irailaren 11 oso egun zoriontsua izan zen nire amarentzat, 91 urtekoa. Eta uste dut hain zoriontsu izateko bi arrazoi nagusi hauek izan zituela: alde batetik, bere familiak naziengandik ihesi zihoazen aliatu hegalari gazteei emandako laguntza berpiztu izana, eta, bestetik, hegazkinlari haietako baten semearengandik jaso zuen esker ona. Hori guztia egun zoragarri batean bizi izan zuen, bere lehen 28 urteak bizi izan zituen lurraldean, oraindik bizirik dagoen neba bakarrarekin, eta beste senide eta lagun batzuekin batera, baita Ipar Euskal Herriko, Baztango eta Nafarroako Gobernu bereko agintariekin ere.
Sabrina Corrieri, R. Poissonnier eta F. Betatek Frantziako telebistarako egindako erreportaje labur honetan, 1944an gertatutako zerbait islatzen da 2 minutu baino gutxiagotan, baina gero nire amaren bizitzan konstante bat izan dena: lagun hurkoarentzako laguntza. Egun hartan Londrestik 1.000 km baino gehiago egin zituen norbaitekin topo egin ondoren, eskerrak emateko, amak poz handia hartu zuen.
Hitzordua ia urtebete lehenagotik zegoen finkatuta, baina amak esan ohi zidan ez zela joango, oso heldua zela, lurra ez zela erraza, agian lainoa egongo zela eta ez zela ezer ikusiko... Nik ez nuen alde batera uzten, azken orduko eguraldi iragarpenen zain, zeinak, oso onak zirela baieztatzean (bero sapa izan ezik), berriro haraino joatera bultzatu baitzuten, agian azken aldiz bere bizitzan.
Goizean goiz irten ginen Iruñetik, Muga-Lepo gainera iritsi ginen, eta handik kontu handiz joan ginen Ihi-Lepora doan bidezidor estutik, Lapurdiko lurraldean, nahiz eta Jaurikoborda baserritik 500 metrora baino ez egon, Baztanen.
Airea garbia zen, ikuspegia ikusgarria, Kantauri itsasoa aurrean, eta euskal kostaldea mendien azpian. Bere ustekabeko agerpenaren aurrean, hedabideek berarengan finkatu zuten begirada, eta ekitaldiko izarra bihurtu zen. Bere burua amildu ordez, biziki gozatu zuen ekitaldi hartaz, zuhaitz baten itzalean eserita eta hitzaldi bakoitzari, musika-interpretazio bakoitzari, testigantza bakoitzari begira.
Halako batean, bat-batean zutitu zen, bere aitak, Xan Mihura Alemanek (izen osoa aipatu zuen) beste batzuenak salbatzeko bizia arriskatu zuela adierazteko. Pletoriko zegoen, bere jatorrizko ingurunean familiartekoez inguratuta zegoelako, egun distiratsu batean, bere aitari (eta beste mugalari batzuei) bere baserriaren aurrean egindako omenaldian parte hartzen, eta hori ez zukeen inoiz amestuko gerta zitekeenik, ez bera, ez gorago aipatutako erreportajean erretratatuta ateratzen diren bere neba-ahizpak eta gurasoak.
Nire amak, hogei urte baino gehiago alargun egon ondoren, erretiratuta daramatzan bizitzan, sarritan errepasatzen du bere bizitza, bere oroimen pribilegiatuarekin. Bere bizitzan jarrera etengabea izan da laguntza ematea, eskuzabaltasunez, bai neba-ahizpei, hiriburura erditze, operazio, tratamendu edo gestioetara joaten zirenean, bai ikastera etortzen ziren ilobei (bi urte luzez bizi izan ziren gurekin lehengo familia ugariko etxe batean, 80 metro koadroko pisuan) edo soldaduskan laguntza eskatzen zutenei; edo koinatei, auzokideei, lagunei... eta ez esan haien seme-alabak izan garenoi. Horregatik, Tim Covingtonekin izandako topaketak egun osoko gailurra ekarri zion nire amari.
Egun horretan izan zituen bi atsekabe bakarrak, alde batetik Covingtonekin gehiago hitz egin ez izana, eta bestetik bere anaia Justok bere gurpildun aulkiarekin monolitora ezin iristea, eta ekitaldia aparkaleku urrunetik ikustea besterik ez.
Agintarien oldarra ere sentitzea, luxuzko aitorpena iruditu zitzaion mugan bizimodu gogorra izan zuen familia xume bati. Haren keinuek zirrara islatzen zuten.
Ekitaldia bukatutakoan, anaiarekin elkartu eta kanpoan bazkaltzeko aukera izan zuen, bizitako xehetasun guztiak dastatuz.
Eguna amaitzeko, Urdazubiraino jaitsi ginen autoz, Felisa koinata eta familia bisitatzeko.
Hurrengo egun eta asteetan oihartzun handia izan zuen egun horretan bizitakoak, eguneroko prentsan, telebistan eta Iparraldeko eta Hegoaldeko aldizkarietan. Jende asko hurbildu zaio horri buruz hitz egiteko, eta egun hori ahaztezina balitz bezala gordetzen du, emandako laguntzagatik jasotako esker ona nabarmendu baitzitzaion.
No hay comentarios:
Publicar un comentario